Lịch vạn niên là gì? Nguồn gốc hình thành lịch vạn niên
Lịch vạn niên là cuốn lịch được xem hằng ngày trong văn hóa Việt Nam. Lịch vạn niên được vận dụng theo chu kì thời gian thuyết âm dương ngũ hành và quy luật xung khắc v.v. Vậy lịch vạn niên là gì? Thì dưới đây sẽ cung cấp chi tiết cho các bạn về nguồn gốc và cách xem lịch vạn niên.
Lịch vạn niên là gì?
Lịch vạn niên là cuốn lịch sử dụng trong nhiều năm theo chu kỳ cứ qua 60 năm thì mới quay vòng lại một lần. Là cuốn lịch được biên soạn theo ngày giờ theo tháng trong năm và hàng can, hàng chi. Lịch vạn niên còn dựa vào quy luật sinh khắc, âm dương ngũ hành. Và kết hợp với cửu cung bát quái cùng với cơ sở lý giải của khoa học cổ đại Phương Đông. Hiện nay, lịch vạn niên là cuốn lịch được dùng phổ biến tại Việt Nam. Giúp cho mọi người tính toán ngày giờ tốt xấu hằng ngày.
Nguồn gốc lịch vạn niên
Lịch vạn niên là loại lịch dùng cho nhiều năm; soạn theo chu kỳ: năm – tháng – ngày – giờ – hàng can, hàng chi; cứ 60 năm quay lại một vòng. Lịch vạn niên dựa vào thuyết âm dương ngũ hành sinh khắc chế hóa lẫn nhau, kết hợp với thập can, thập nhị chi, cửu cung, bát quái và nhiều cơ sở lý luận khác thuộc khoa học cổ đại phương Đông như thập nhị trực (Kiến Trừ thập nhị khách), Nhị thập bát túi 12 cung Hoàng đạo, Hắc đạo… để tính ngày giờ tốt xấu.
Lịch vạn niên ra đời năm nào?
Cuốn Lịch vạn niên thông dụng ở nước ta dưới triều Nguyễn là cuốn Ngọc hạp thông thư. sở dĩ gọi là thông dụng, vì rải rác qua các tủ sách của các nhà Nho còn sót lại, chúng tôi tìm được các bản viết tay, quyển thì rách đầu, quyển thì mất đuôi, quyển bị xé giữa, và sưu tầm được ỏ các địa phương cách xa nhau (Bắc Thái, Hải Hưng, Hà Nội, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên) nhưng nội dung vẫn thống nhất. Có thể nói, Ngọc hạp thông thư là cuốn sách gối đầu giường của các cụ nhà Nho nước ta thời trước. Động đến việc gì lớn hay nhỏ trong sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi, chài lưới, săn bắn, trong lễ nghỉ tế tự, giao dịch, trong mọi mặt sinh hoạt gia đình, họ hàng, làng xóm, các cụ đều mở lịch ra chọn ngày giờ lành, tránh ngày giờ dữ. Ngoài ra, trước năm 1945, ở nước ta cũng lưu hành một số sách khác như Vạn bảo toàn thư, Đổng công tuyển trạch nhật, Chư gia tuyển trạch nhật (từ Trung Quốc đưa sang), hay cuốn Tăng bổ tuyển trạch thông thư quảng ngọc hạp ký (in ở Việt Nam dưới các triều vua nhà Nguyễn). Tất cả những cuốn trên đều cùng nội dung Lịch vạn niên, nhưng pha trộn thêm nhiều tà thuyết, trong đó có những tà thuyết đã bị bác bỏ từ thời Vua Khang Hy triều nhà Thanh. Dưới triều Nguyễn (1802 – 1945) có Khâm định vạn niên thư (triều Gia Long, Minh Mạng, Thiệu trị, Tự Đức) và Đại Nam Hiệp kỷ lịch (từ triều Thành Thái (1900) trở về sau). Đó là những cuốn lịch có tính pháp định, do toà Khâm thiên giám soạn, đệ trình nhà vua và do nhà vua ban cho thần dân hàng năm. Ngọc hạp thông thư, tức cuốn Lịch vạn niên chúng tôi đề cập ở đây cũng do Khâm thiên giảm ban hành, cũng có chung cơ sở lý luận thuộc thiên văn học cổ đại nhưng không phải là Khâm định vạn niên thư
Ý nghĩa lịch vạn niên
Lịch vạn niên là cuốn lịch không thể thiếu cho người dân Việt. Bởi trong cuốn lịch người dân sẽ biết được âm lịch, dương lịch mỗi ngày. Và khi cần dự định tiến hành thực hiện những công việc trọng đại như: động thổ, xuất hành, khai trương, cưới hỏi v.v. mọi người thường xem lịch vạn niên. Để mang lại những điều thuận lợi, hanh thông cho bản thân và gia đình. Nhưng cũng có nhiều trường hợp quá lạm dụng, sai mục đích dẫn tới mê tín dị đoan.
Xem chọn ngày tốt ngày xấu
Lịch vạn niên được dùng để chọn ngày lành tháng tốt dựa vào một loại “Thần sát” thuộc thuật chiêm tinh thời cổ đại. Để mang lại nhiều điều thuận lợi, hanh thông và gặp nhiều may mắn khi tiến hành những công việc trọng đại.
Xem chọn giờ tốt giờ xấu
Sau khi người dân chọn được ngày tốt trong tháng. Thì cũng cần xem lịch vạn niên để chọn được giờ tốt hợp mệnh với bản thân. Để suôn sẻ mang lại nhiều vận vay thành công vạn sự cho trong mọi việc trong đời. Qua đó, nguồn gốc hình thành lịch vạn niên được nghiên cứu, tìm hiểu. Và vận dụng theo quan điểm lịch sử, chiêm tinh cổ đại, khoa học hiện đại. Nhưng cần loại bỏ những vấn đề tư tưởng lạc hậu, mê tín. Để duy trì xây dựng bảo tồn những điều hay lẽ phải trong phong tục cổ truyền.